Tết là dịp mọi người trở về quê hương đoàn tụ với gia đình để tận hưởng hơi ấm tình thân. Với sự khác biệt về địa lý, phong tục cũng như văn hóa ẩm thực của mỗi miền khác nhau và hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những món ăn cổ truyền có trong mâm cỗ ngày Tết miền Bắc.
Trong văn hóa ẩm thực của người Hà nội vốn ưa chuộng về hình thức nên mâm cơm ngày tết được chuẩn bị rất công phu, đẹp mắt với đĩa xôi gấc đỏ tươi, thịt gà luộc rắc lá chanh, các món xào, món canh thì được rắc thêm hành, rau thơm lên trên nhìn vào mâm cơm gợi nhớ như nhìn vào 1 bức tranh màu sắc của bốn mùa mong muốn 1 năm mới ấm no, hạnh phúc.
Tết ở miền Bắc trong mâm cỗ gồm có 4 bát canh như: 1 bát chân giò lợn nấu măng, 1 bát miến, 1 bát mọc nấm, 1 bát bóng thả và 4 đĩa thức ăn như: 1 đĩa thịt lợn, 1 đĩa thịt gà luộc, 1 đĩa giò lụa, 1 đĩa chả quế tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa, bốn phương.
Mâm cỗ lớn thì có 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa tượng trưng cho phát lộc, phát tài. Trải qua các thay đổi của từng thời kì nhưng mâm cỗ tết ở miền Bắc vẫn giữ bản chất đúng nét cổ truyền của dân tộc việt Nam.
Mâm cỗ đãi khách ngày Tết miền Bắc gồm những món gì
1. Xôi gấc
Theo quan niệm của dân ta từ xưa thì màu đỏ là màu của may mắn hạnh phúc, vì vậy trong các ngày rằm, ngày lễ đặc biệt là ngày Tết đến sẽ có 1 đĩa xôi gấc. Xôi gấc được nấu từ gạo nếp ngon trộn với gấc tươi rồi cho vào nồi hấp, sau khi đồ chín xôi sẽ có màu đỏ tươi rất đẹp.
2. Bánh chưng
Bánh chưng xanh là món ăn đầu tiên mà chúng ta không thể bỏ qua khi nhắc đến ngày Tết cổ truyền của người miền Bắc, là sự kết tinh của đất trời qua bàn tay khéo léo của conn. Ngày nay, khi xã hội ngày một phát triển, nhiều gia đình không còn có thói quen gói bánh chưng như xưa nhưng bánh chưng được mua về cũng luôn là loại ngon nhất. Sự kết hợp của lớp vỏ dẻo thơm cùng thịt, đỗ xanh, hạt tiêu mang đến những hương vị vô cùng đặc biệt.
Nhắc đến Tết là nhắc đến bánh chưng, 1 loại bánh có lịch sử lâu đời trong nền văn hóa ẩm thực của người Việt thể hiện sự kết tinh của đất trời, để có chiếc bánh chưng ngon cần có đôi bàn tay khéo léo để làm ra những chiếc bánh vuông vức, thơm ngon. Bánh được gói từ gạo nếp với đậu xanh, thịt lợn và 1 chút hạt tiêu sau đó luộc trong khoảng 14 tiếng.
3. Thịt nấu đông
Giữa tiết trời se lạnh, thịt đông là món ăn vô cùng hấp dẫn. Món ăn này có thể được làm từ thịt lợn, thịt gà hoặc đôi khi là cả chân giò lợn. Sau đó, các nguyên liệu được cho vào ninh nhừ và qua một đêm đã trở thành món thịt đông vô cùng hấp dẫn. Một món thịt đông ăn kèm với một củ dưa hành là đúng vị nhất.
Một món ăn ngon đặc trưng của mùa đông ở miền Bắc đó là thịt đông, tiết trời se lạnh mà thưởng thức món thịt đông sẽ mang lại cảm giác rất lạ nhưng lại hấp dẫn người ăn.
4. Dưa hành
Dưa hành thường được nhắc đến như một món ăn kèm cùng bánh chưng xanh cũng như với một số món ăn đặc trưng khác gồm có thịt đông, thịt kho Tàu, thịt luộc…. Món ăn có vị chua, cay dịu nhẹ sẽ giúp chúng ta tận hưởng được vị ngon của những món ăn khác cũng như giúp cơ thể dễ tiêu hóa thức ăn.
Một món ăn bình dị trong mâm cỗ tết đó là món dưa hành, với vị chua chua cay nhẹ được dùng ăn kèm với bánh chưng hay thịt đông là món chống ngán hữu hiệu trong ngày tết.
Trước hết, bạn cần lựa loại hành già, củ chắc, cắt bỏ phần đuôi chỉ chừa lại phần rễ. Sau đó, ngâm hành vào trong nước tro có pha hàn the trong khoảng thời gian 2 ngày 2 đêm. Tiếp theo, vớt hành ra, cắt bỏ rễ, lột vỏ chỉ còn lại khoảng 5cm rồi xếp hành vào khạp, rải muối, bỏ một lớp mía chẻ mỏng, rồi đến lớp hành gài lại bằng những vỉ tre. Sau 2 tuần, bạn có thể lấy hành ra cho vào keo thủy tinh, rồi nấu nước dấm đường để nguội cho vào. Khoảng 3 ngày là ăn được.
5. Thịt gà luộc
Thịt gà luộc là món ăn đơn giản nhưng không thể thiếu được trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Bắc. Vị ngọt thơm của thịt gà ăn kèm lá chanh, chấm gia vị chanh ớt luôn tạo nên một hương vị riêng rất khó quên.
Một món ăn ngon ngày tết tuy đơn giản nhưng không thể thiếu là Thịt gà luộc. Những miếng thịt gà có màu vàng tươi, được rắc thêm những sợi lá chanh thái nhỏ chấm với gia vị chanh ớt tạo nên một hương vị khó quên.
6. Nem rán
Nem rán là món ăn đơn giản, dễ chế biến nhưng đã trở thành món ăn quen thuộc và đặc trưng nhất trong các gia đình Việt Nam, đặc biệt là các gia đình ở miền Bắc trong dịp Tết. Cùng với lớp bánh đa nem mỏng bên ngoài, nhân nem rán gồm các nguyên liệu như thịt lợn nạc, nấm hương, mộc nhĩ, hành khô, giá sống, trứng, hạt tiêu, muối, gia vị…
Nem rán một món ăn độc đáo không chỉ quen thuộc ở bữa cơm gia đình hàng ngày mà còn là món không thể thiếu trong mâm cỗ tết miền bắc. Những miếng nem được rán vàng với lớp vỏ giòn rụm, nhân bên trong có thịt, trứng, mộc nhĩ, giá thơm mềm. Món ăn này được rất nhiều người ưa thích còn được coi là ” quốc hồn quốc túy ” của người Việt.
Món nem rán có ngon hay không còn phụ thuộc ở nước chấm nem. Đó là sự kết hợp tinh tế của vị mặn trong nước mắm ngon, vị ngọt của mì chính, đường, vị chua của dấm, vị cay của tỏi, ớt…
7. Giò
Từ xưa đến nay, giò luôn là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người Việt. Các món giò cũng vô cùng phong phú như giò lụa, giò bò, giò thủ… Khi bày cỗ, giò thường được thái theo khoanh, chia thành miếng gọn gàng, trông đẹp mắt và dễ gắp.
Khi chuẩn bị mâm cỗ cổ truyền của người miền bắc thì chắc chắn các bạn không thể quên món giò. Những khoanh giò trắng mịn là món dễ ăn và tiện lợi.
8. Canh măng
Ngày Tết mà không nhắc đến canh măng thì quả thật là điều vô cùng sai sót. Măng khô sẽ được ngâm nước qua đêm, sau đó luộc qua nhiều nước rồi nấu chung với móng giò hoặc cổ, cánh, chân gà… Vị ngậy của thịt lợn hòa quyện với vị ngọt bùi của măng tạo nên sức cuốn hút lạ kỳ.
Một bát canh măng thơm lừng và béo ngậy cũng là một món ăn cũng không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết. Canh măng được nấu từ măng khô nấu với xương sườn hoặc móng giò.
9. Chè kho
Một món ăn được dùng để đãi khách trong ngày Tết nữa đó chính là chè kho. Cách nấu chè rất đơn giản mà lại ngon, chè có một hương vị đặc biệt thơm thơm mùi của đỗ xanh, chút thoang thoảng của nước hoa bưởi ăn vừa mát vừa mềm mịn.
10. Mứt sen
Một món ngon nữa không thể bỏ qua là món mứt sen. Những hạt mứt sen tròn, thơm ngon có vị bùi thanh mát. Được thưởng thức cùng 1 tách trà nóng sẽ làm cho bạn thêm yêu cái Tết đầy đầm ấm ở miền Bắc.
11. Thịt bò kho
Thông thường, món này được chuẩn bị từ ngày 29 Tết để kịp cúng trưa 30 và mấy ngày Tết. Để làm món này, người ta chọn loại thịt bò nạm. Sau đó ướp với chút nước cốt tỏi, chút mắm muối rồi cho thịt ba chỉ cắt mỏng vào giữa, cuộn tròn lại, dùng lạt buộc chặt rồi chiên sơ trước khi cho vào nồi kho.
Tiếp theo bạn có thể thả miếng thịt bò vào nồi nước sôi đã có sẵn nước tương, chút đường và một miếng quế nhỏ rang thơm, nấu cho đến khi thịt mềm thì vớt ra, để nguội. Gỡ bỏ những cọng lạt và cắt thịt thành khoanh, miếng thịt bò mềm mà chắc chứ không nát, lẫn vào mầu nâu của thịt bò là màu trắng của mỡ heo. Món này bạn có thể ăn kèm với bánh chưng hay cơm nếp vào ngày Tết thì tưởng như không có gì ngon bằng.
12. Canh bóng thập cẩm
Để mâm cỗ ngày tết thêm phần phong phú và đẹp mắt, canh bóng thả là món ăn không thể thiếu. Vì giòn của bóng, vị ngọt của nấm hương, của giò, của rau xanh không chỉ khiến người ăn ngon miệng mà còn cung cấp đủ lượng Vitamin và chất xơ cho cơ thể.
Canh bóng thẩm cẩm là sự kết hợp của bóng, su hào, cà rốt, đậu Hà Lan, giò lụa, trứng thái chỉ, tôm nõn, thịt thăn… và xếp trên cùng là mấy cọng rau mùi. Đây là món ăn đặc trưng mà ai đi xa miền Bắc cũng đều thấy nhớ.
13. Rau nộm
Bên cạnh những món nem, giò chả dễ gây ngán trong ngày Tết mâm cỗ ngày Tết không thể thiếu món rau nộm. Nộm có nhiều khúc biến tấu khác nhau: nộm rau muống, hoa chuối, xu hào…. nhưng tựu chung đều rất đơn giản, dễ làm và rất được ưa chuộng trong những ngày Tết.
Với những món ngon trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc vừa được giới thiệu thì còn rất nhiều món ngon cổ truyền trong ngày Tết khác như: rau xào thập cẩm, thịt kho, canh bóng…và các món ăn tráng miệng còn có mứt dừa, mứt bí, mứt gừng…mỗi món ăn có một màu sắc riêng, hài hòa hương vị mang lại ngày Tết vui vẻ.